De Groningse Renee en Floris beleggen beiden duurzaam vanwege hun persoonlijke idealen. Toch weten ze niet exact waar hun geld heengaat. “Als een bedrijf niet transparant is en zomaar wat opschrijft, hoe ga je dat dan checken?”

Door: Brenda van der Laan en Myrthe Meines

Zo’n tien jaar geleden was de groep duurzame beleggers nog een niche. Maar duurzaam beleggen is tegenwoordig vooral erg ‘mainstream’, vertelt hoogleraar Economie en Bedrijfskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen Bert Scholtens. “Je hebt wat uit te leggen als je niet duurzaam belegt. Dat krijgt een beetje een stigma: ‘Oh dus jij zit nog in tabak, jij vindt kanker zeker leuk he?’”

Nederland telde in 2021 zo’n 1,96 miljoen particuliere beleggers, zo constateerde onderzoeksbureau Kantar eind 2021. Het aantal beleggers is daarmee per saldo in vergelijking met de zes jaar daarvoor bijna verdubbeld. Een groot deel valt in de categorie ‘duurzame beleggers’: zij die voornamelijk geld investeren in bedrijven met een goede Environmental Social Governance-score (ESG-score). 

ESG-score
Financiële instellingen kunnen aan de hand van de score nagaan hoe duurzaam bedrijven zijn en hoe zij omgaan met:
– Het milieu – Environment: broeikasgas emissies, recycling en watergebruik o.a.
– Dieren en medemensen – Social: gezondheid en veiligheid van werknemers en eerlijke loonsystemen o.a.
– Ondernemingsbestuur – Governance: bedrijfsethiek en transparantie o.a.

Bedrijven die zeggen duurzame keuzes te maken, blijken zich daar niet altijd aan te houden. Zo werd de vermogensbeheerder DWS, dochter van Deutsche Bank, deze week beschuldigd van greenwashing: het oppoetsen van het imago door het bedrijf groener voor te doen dan dat het is. Voor duurzame beleggers die geld investeren in DWS, was dit geen goed nieuws. “Een ondubbelzinnige definitie van een duurzame belegging is dringend nodig” volgens Van Lanschot Kempen – de oudste onafhankelijke bank van Nederland. Dat was vorige week te lezen in De Tijd, een Vlaamse zakenkrant. Maar in hoeverre is dat haalbaar, zo’n duidelijke definitie van duurzaamheid? 

“Duurzaam beleggen kent geen absolute waarheid”, vertelt Loege Schilder, directeur van Duurzaam Beleggen Academie. Volgens hem is beleggen erg individueel. 

Stel je voor: je hebt een zakcentje over en besluit duurzaam te gaan beleggen. Je investeert het geld in Tesla, want die heeft de auto-industrie in beweging gebracht om duurzamer te opereren. Dat vind je belangrijk, want je wilt bijdragen aan een houdbare wereld. Naast het koffiezetapparaat op werk vertel je enthousiast over je beleggingen aan je collega. Die is minder enthousiast: “Maar die Tesla batterij is toch helemaal niet zo schoon?” Ineens twijfel je aan je duurzame keuzes.

De individuele afweging wordt hier duidelijk, vertelt Schilder.  “Beide partijen hebben gelijk. We moeten daarom oppassen met het zoeken naar zo’n waarheid.” 

Groene beleggers kunnen hun geld uit handen geven en beleggingsfondsen laten bepalen waar het heengaat. Een groot deel van het belegd vermogen in Nederland zit in Exchange Traded Funds (ETF’s, beursgenoteerde fondsen) en in beleggingsfondsen. Een belegger die een ETF koopt, koopt een stukje van een index: een soort bundeltje met aandelen in verschillende bedrijven. Een voorbeeld van zo’n index is de AEX, ofwel de Amsterdamse beurs. Iemand die schone energie belangrijk vindt, kan een aandeel in bedrijven van bijvoorbeeld de Dow Jones kopen die daaraan doen.

“Een ETF kopen is praktischer dan een los aandeel”, legt hoogleraar Economie en Bedrijfskunde Bert Scholtens uit. Je hoeft dan niet op elk individueel bedrijf te letten. In plaats daarvan volg je een koers van meerdere bedrijven.  “Je volgt dan een thema, zoals duurzame energie of een ETF die fossiele brandstoffen of kolen uitsluit.” 

Schilder helpt particuliere beleggers met het samenstellen van een zogeheten beleggingsportefeuille die bij hen past: “Iedere belegger kan voor zichzelf bepalen of kernenergie duurzaam is of niet.” Maar wat er precies in dat ETF bundeltje zit, weten de particuliere beleggers niet altijd. Naast het praktische nut kunnen ETF’s ook meer zekerheid geven, vertelt Schilder: “Omdat je met een ETF in meerdere bedrijven kunt beleggen, zijn je kansen op winst verspreid.” Welke ETF iemand koopt, hangt dus af van de belangen en idealen van de belegger.

Voor mensen met interesse in aandelen kan duurzaam beleggen een keuze zijn die bijdraagt aan een groenere levensstijl. Schilder denkt dat ook in Groningen mensen vooral interesse hebben in duurzaam beleggen. Er is veel aversie tegen gasboringen en de populatie van de stad is relatief jong door het hoge aantal studenten. Vooral jonge mensen doen steeds vaker aan duurzaam beleggen. Maar waar zij precies in beleggen, weten ze niet altijd. 

Renee (28) uit Groningen belegt duurzaam. Ze heeft aandelen in verschillende ETF’s, zoals renewable energy. Ze kiest ETF’s uit die haar aanspreken, maar geeft ook aan dat ze niet precies weet waar haar geld naartoe gaat: “Ik koop zomaar wat. Je weet soms als consument niet wanneer je het goed doet. Het liefst wil ik op een presenteerblaadje krijgen waar ik het in moet stoppen.” Ze denkt dat je tot op zekere hoogte wel kunt onderzoeken of een bedrijf echt duurzaam is met de ESG-score. Maar greenwashing constateren bij een bedrijf is lastig denkt ze: “Als een bedrijf niet transparant is en zomaar wat opschrijft, hoe ga je dat checken dan?”

De Groningse Floris (26) geeft het duurzaam beleggen volledig uit handen. Hij doet sinds zijn 22e aan duurzaam beleggen en spaart elke maand geld dat hij op twee rekeningen zet: de Robeco ONE Duurzaam rekening en zijn rekening bij DEGIRO, een open beleggingsplatform. Die eerste is een actief beheerde rekening, “daar zitten een paar financiële experts en die doen met mijn geld wat ze zelf slim vinden”, vertelt Floris. Daar krijgt hij vervolgens rendement op. Het Robeco ONE Duurzaam pakket, houdt in dat de financiële experts voor Floris beleggen in duurzame aandelen. Zijn DEGIRO rekening wordt passief beheerd. Een algoritme stopt het geld dat Floris investeert automatisch in de 500 meest duurzame bedrijven wereldwijd.

Floris vertrouwt beleggingsfondsen: “Ik geloof dat zij er verstand van hebben. Tegelijkertijd denk ik dat er ook kritisch naar hen wordt gekeken door mensen die net als ik duurzaam willen beleggen.” Hij heeft zich in de ESG-score verdiept voordat hij zijn geld aan een bepaald fonds toevertrouwde. 

Bij wie ligt de verantwoordelijkheid voor een duurzame toekomst? Volgens Scholtens kan je dat niet bij individuele beleggers leggen: “Jij denkt er anders over dan je vrienden. Het gedrag van mensen moet in dezelfde richting gaan wijzen.” Om dat te laten gebeuren, benadrukt Scholtens het belang van een transparante regelgeving in wat bedrijven doen en waarom ze dat doen. Verder is het volgens hem belangrijk dat ook mensenrechten experts en milieukundigen geraadpleegd worden. Regelgeving over beleggen is nu “heel erg een incrowd wereldje”.

Wat is duurzaam beleggen?
Iemand die duurzaam belegt, bekommert zich niet alleen om winst maken, maar vindt het ook belangrijk dat een bedrijf staat voor duurzaamheid op het gebied van milieu bijvoorbeeld of werk maakt van mensenrechten en goede arbeidsomstandigheden. Duurzaam beleggen houdt dus in dat een belegger – iemand die geld investeert in een bedrijf – rekening houdt met niet-financiële prestaties van een bedrijf en met niet-financiële voorkeuren van zichzelf.