Tessa de Goede – de Ordoñez richt in 2008 de stichting TessUnlimited op, met als doel het bieden van ontwikkelingshulp in Guatemala. Nu, vijftien jaar later, heeft ze in het Centraal-Amerikaanse land ruim 2500 kinderen geholpen en runt ze sinds 2022 een eigen ziekenhuis. Hier behandelt ze samen met haar team nu zo’n 400 tot 450 kinderen per jaar. “Zelfs ik had niet verwacht dat het zou worden zoals het nu is.”

Door Robin Tijhof

Schisis is een aangeboren afwijking waarbij de lip en in veel gevallen ook het gehemelte niet volledig zijn gesloten. In Nederland is deze afwijking in de volksmond beter bekend als een ‘hazenlip’ en/of ‘open gehemelte’.

De alledaagse, onopvallende aanblik van het Tulipanesziekenhuis in Guatemala doet geen eer aan de levensveranderende operaties die binnen haar muren plaatsvinden. Daar waar de buitenkant van het pand, voor Centraal-Amerikaanse begrippen, in vrij degelijk geel en blauw is geschilderd, sieren fraaie muurschilderingen van dieren de binnenzijde. Alles staat hier in het teken van schisis. De versieringen bestaan uit dieren met een hazenlip of een littekentje. Van de hangende aap op de muur van de ‘jungle room’ tot de giraffe in de gang van de wachtkamer; allemaal hebben ze schisis of hetzelfde litteken als de kinderen die hier behandeld worden. In het Tulipanesziekenhuis van Tessa worden vanaf 2022 honderden kinderen per jaar geopereerd aan hun hazenlip en/of open gehemelte. Daarnaast zet haar stichting TessUnlimited zogenaamde ‘melkprojecten’ op, waarmee speciale drinkflessen en babyvoeding worden aangeschaft voor kinderen in arme gebieden. Ook verzorgt de stichting van Tessa tegenwoordig logopedie, orthodontie en tandheelkundige nazorg voor haar patiënten. Het is het resultaat van vijftien jaar hard werken.

Overal en nergens

Het is in januari 2008 dat de destijds 24-jarige Tessa voor het eerst voet op Guatemalteekse bodem zet. Ze wilde in 2004 al gaan, maar dat mocht niet van haar vader, vertelt ze in Tessa’s Diner, de retro eethoek van het Tulipanes ziekenhuis net buiten Antigua. Ze lacht als ze eraan terugdenkt: “Hij vond het toen te gevaarlijk voor mij. Achteraf snapte ik dat ook wel. Guatemala was destijds geen fijn land.” Daarom reist Tessa na het afronden van haar studie aan de hotelschool eerst een aantal maanden door Peru en Bolivia, werkt ze een jaar in een hotel in China en helpt ze een aantal maanden in een weeshuis in Nepal.

Uiteindelijk komt ze in 2008 toch in Guatemala terecht. In eerste instantie voor een korte periode om Spaans te leren. “Het enige dat ik toen geregeld had, was een ticket voor een maand, een schooltje en een gastgezin.” Maar, zoals veel momenten in het leven van Tessa, blijken de vooraf gemaakte plannen anders uit te pakken. Een maand werd al gauw drie maanden, en drie maanden werden er al gauw zeven.

Antigua

Deze maanden slijt ze in Antigua, de voormalige hoofdstad van Guatemala, in de Panchoyvallei. Het is een klein, koloniaal dorpje op een uurtje rijden van de huidige hoofdstad Guatemala-Stad. In de ochtenden volgt ze Spaanse les, sessies van vier uur. Dag in, dag uit. In de middagen werkt ze als vrijwilliger in het lokale ziekenhuis en haar avonden vult ze met de salsalessen van Gerson, een charmante dansleraar uit Guatemala.

In het ziekenhuis van Antigua werkt Tessa in 2008 op een speciale kinderafdeling. Hevig ondervoede kinderen uit heel Guatemala komen hier terecht, waaronder veel kinderen met een hazenlip of open gehemelte. Zij hebben vanwege hun aangeboren afwijking moeite met (borst)voeding. Tessa voedt, baddert en verzorgt de kinderen op de afdeling. “Sommige mensen schrikken ervan als ze de uitgehongerde baby’s zien, maar ik niet. Ik werd op slag verliefd op deze kleine kinderen”, herinnert ze. Tijdens haar verblijf in Guatemala merkt Tessa dat er in het land nauwelijks tot geen medische hulp bestaat voor kinderen met schisis. “Ik wist niks van schisis, maar wilde de kinderen wel graag helpen”, vertelt ze. Met deze gedachte keert Tessa in de zomer van 2008 terug naar Nederland.

TessUnlimited

Bij terugkomst in Nederland richt Tessa de stichting TessUnlimited op. Het opzetten van de stichting was best lastig. “Er bestond geen handboek of iets dergelijks voor”, vertelt ze. “Dus hoe doe je zoiets?” In Nederland weet ze in korte tijd een bestuur te vormen en zet ze daarnaast een eigen website op. In december van hetzelfde jaar, nog geen half jaar na haar terugkomst, keert ze weer terug naar Guatemala. Het doel? Binnen een jaar de stichting in Guatemala van de grond krijgen om deze daarna vanuit Nederland te leiden. “Ik was nog jong en ik vond het spannend om mijn leven in Nederland los te laten. Daarom heb ik mezelf wijsgemaakt dat ik maar een jaar weg zou gaan. Nou ja, dit is uiteindelijk heel anders gelopen”, grinnikt ze. “Inmiddels zit ik hier al bijna vijftien jaar.”

” Ik werd op slag verliefd op deze kinderen ”

In haar eerste jaren in Guatemala was Tessa naar eigen zeggen ‘all over the place’: “Ik had een naschoolse opvang, behandelde kinderen met schisis en deed er nog van alles naast.” Voor ondervoede kinderen met schisis begint Tessa met het opzetten van de zogenaamde melkprojecten. Ook helpt ze enkele tientallen kinderen aan een operatie in het lokale ziekenhuis met behulp van buitenlandse chirurgen. Daarnaast zette ze met hulp van broer Tom een kidsrestaurant op waar lokale jongeren leren koken en Engels spreken: “Ik dacht: TessUnlimited? Dan gaan we ook Unlimited!” Met haar voormalig salsaleraar Gerson, met wie ze in 2010 trouwt, houd ze – los van haar werk bij TessUnlimited– ook nog eens vijfhonderd kippen voor biologische eieren en runt ze een andere, aparte stichting gericht op het redden van straathonden.

Fraude en focus

Voor een aantal jaar houdt Tessa zich druk bezig met schisis, het educatieve restaurant en daarnaast de honden en kippen. Totdat in 2016 twee medewerkers van de stichting betrapt worden op fraude. Ze blijken geld van de stichting gestolen te hebben en Tessa is genoodzaakt de werknemers te ontslaan. Het bleek de spreekwoordelijke druppel die de emmer doet overlopen: ze bezwijkt onder de druk van al haar verantwoordelijkheden. “Na die periode werd het duidelijk dat we ons moesten gaan focussen op één ding”, vertelt ze. “Ik deed gewoon te veel tegelijk.” De kippen verdwenen en het educatief centrum en het kidsrestaurant werden stopgezet. Het behandelen van schisis werd prioriteit nummer één van TessUnlimited: “Er was gewoon geen hulp voor deze kinderen en educatieve stichtingen zijn er al genoeg”, redeneert Tessa.

Achteraf blijkt dat het ‘rampjaar’ 2016 voor Tessa en de stichting het beste is wat ze had kunnen overkomen. “Doordat we ons zijn gaan specialiseren op het behandelen van schisis, is onze kwaliteit ook enorm gestegen”, vertelt Tessa. “Je wordt steeds beter en professioneler. We konden meer kinderen behandelen, we kregen meer naamsbekendheid en dus meer promotie. We waren in staat grotere melkprojecten te organiseren, onze eigen logopedisten op te leiden en een psycholoog en tandarts in dienst te nemen.” Als gevolg van deze groei is in januari 2022, op aandringen van haar broer Tom, het pand van de stichting omgetoverd tot een ziekenhuis. Hierdoor is TessUnlimited voortaan niet meer afhankelijk van de operatiekamers van andere ziekenhuizen in Guatemala. Een ontwikkeling waarmee Tessa een langgekoesterde wens in vervulling zag gaan: “Ik wilde dit vanaf dag één al, maar ik vond dat ik me eerst moest bewijzen.”

Willen helpen

In de afgelopen vijftien jaar heeft Tessa al meer dan 2500 kinderen succesvol behandeld en faciliteert ze met haar team in het Tulipanesziekenhuis honderden operaties per jaar. En daar is ze trots op: “Ik heb mijn hele leven mijn hart gevolgd. Ik heb gedaan wat ík wil. En het is niet altijd even makkelijk geweest, helemaal niet als je naar de andere kant van de wereld gaat waar je niks kent.” En toch is dat precies waar Tessa voor heeft gekozen. Haar drijfveer? Een enorme drang om minderbedeelden te helpen. Iets wat altijd al in haar heeft gezeten. “Als kind vond ik het bijvoorbeeld al verschrikkelijk als ik op tv een straathond zag. Dat brak mijn hart. Dan zei ik tegen mijn moeder dat we die maar op moesten gaan halen. Of pakte ik alle spullen van mijn kamer in tassen. Om op te sturen naar Afrika.”

Waar deze drang om te helpen vandaan komt, weet ze niet precies. “Ik heb geluk gehad dat mijn wieg in Nederland stond en dat ik opgroeide in een fantastisch gezin”, begint ze haar verhaal. “Dat ik naar school kon gaan en nooit honger heb gehad. Ik wil mensen en dieren helpen die het niet goed hebben. En ik weet dat ik niet de hele wereld kan helpen, maar ik heb dat altijd heel extreem gehad met dieren en kinderen.” Het mooiste aan haar werk in Guatemala vindt ze het langdurige contact met veel van haar jonge patiënten, vertelt ze: “Je ziet kinderen jaren later terugkomen voor bijvoorbeeld het orthodontieprogramma. Je hebt ze gezien als hevig ondervoede baby’s, en nu zijn het gezonde, leuke en geweldige kinderen die we zoveel handvaten mee hebben gegeven dat ze het wel gaan redden in het leven.”

” Ik dacht: Tessunlimited? Dan gaan we ook Unlimited! “

Patiëntenverblijf

Tessa hoopt dat in de komende jaren de stichting zich nog verder kan professionaliseren om zo de kwaliteit van haar diensten nog verder te verhogen. Ze wil bijvoorbeeld graag een eigen KNO-arts in het ziekenhuis. Bovendien is het de bedoeling dat er in de toekomst geopereerd kan worden zonder hulp van buitenlandse chirurgen, maar met een lokaal team van medisch specialisten. Daarnaast kunnen de muurgiraffe en –aap een stel buren verwachten: de bouw van een patiëntenverblijf, waar kinderen die voor een operatie naar Antigua verblijven en overnachten, staat hoog op het lijstje van Tessa. Ongetwijfeld zullen ook hier een aantal dieren het anonieme, weggestopte bestaan op de pagina’s van een kinderboek verruilen voor een prominente, trotse aanwezigheid op de muren. Mét een hazenlip of een open gehemelte. Het symboliseert het gedachtegoed van Tessa en de medewerkers van de stichting TessUnlimited: schisis hoeft geen onoverkomelijke drempel meer te zijn voor kinderen in Guatemala. Dankzij Tessa kan er weer gelachen worden.

Meer informatie over Tessa, de stichting en het werk dat zij verrichten is te vinden op www.tessunlimited.nl