Hoewel gokken illegaal is voor jongeren onder de 18 jaar, weten minderjarigen nog steeds gemakkelijk toegang te krijgen tot gokwebsites. Verslavingsdeskundigen en (ex-)gokverslaafden waarschuwen jongeren dat gokken geen manier is om geld te verdienen. “Uiteindelijk is het onmogelijk om er rijker van te worden.”

Door Lars Capiau

U kent ze vast wel uit de Las Vegas-films. Die machines, vibrant van kleur, die zelfs vervelend luid juichen als je je inzet weer verloren ziet gaan. De op papieren rollen afgebeelde bellen, kersen en nummers zeven staren je aan. Het geluid van muntgeld dat in een ogenschijnlijk bodemloos gat verdwijnt. Nog maar een keer proberen dan. Misschien is het nu wél raak. Zo glijden verslaafden steeds dieper de afgrond in. Feite Hofman (52) gokte vanaf zijn zestiende ruim 23 jaar lang. “Ik ben als directeur van een basisschool gaan werken, en toen ben ik met het geld van school gaan gokken.”

Op 1 oktober 2021 trad de Wet Kansspelen of Afstand (KoA) in werking. Hiermee werden gokwebsites gelegaliseerd. De gokwebsites moeten sindsdien wel over een vergunning beschikken. Sinds de legalisering noteren de online casino’s en sportweddenschapplatforms hoge winstmarges. De omzet van de Nederlandse Staatsloterij groeide in 2021 met 1.4 miljard euro na de legalisering van de online casino’s, mede dankzij de groeiende TOTO-omzet. De populariteit van het online wedden op sportwedstrijden stijgt aanzienlijk. Ook de staatskas profiteert van de legalisering door het stijgende inkomen uit de kansspelbelasting.

Sinds de invoering van de KoA zijn online legale gokwebsites verplicht om zich aan strenge regels te houden. Zo moeten gebruikers diverse limieten instellen. TOTO maakt gebruik van vier soorten limieten: een tijdslimiet, een opwaardeerlimiet, een walletlimiet, en een verlieslimiet. Gebruikers mogen hierdoor maximaal 8 uur per dag spelen, kunnen instellen hoeveel zij hun account per dag (of week) kunnen opwaarderen vanaf hun bankrekening, en kunnen aangeven welk bedrag ze bereid zijn te verliezen. Ook moeten gokwebsites de leeftijd van hun klanten verifiëren. Dit doen zij door aan gebruikers om hun paspoort of ID-kaart te vragen.

Armando Mulder (30), preventiemedewerker bij Verslavingszorg Noord Nederland, zet zijn twijfels bij het beleid dat gokinstellingen voeren. Zo denkt hij niet dat limieten veel nut hebben. “Het beleid bij grote gokwebsites en gokinstellingen is dat ze wel doen alsof ze de gokkers waarschuwen, maar in hoeverre hebben limieten, die alsnog heel hoog kunnen ingesteld worden, dan nog zin? Als je het psychologisch bekijkt leggen ze het heel erg neer bij de gokker zelf. Van, hé, we bieden jou de mogelijkheid om hier goed mee om te gaan, maar vervolgens worden gokkers niet echt geholpen.”

Naast de Wet Kansspelen op Afstand neemt de overheid meer maatregelen om de mogelijkheden van de gokwebsites in te dammen. Op 30 juni 2022 verbood de overheid het gebruik van rolmodellen in gokreclames. Onder deze rolmodellen vallen “álle personen die enige vorm van publieke bekendheid genieten of waarmee men zich wil identificeren of associëren, zoals (oud-)profvoetballers, influencers, modellen, zangers en bekende pokerspelers”, meldt de overheid op haar website.

Het gevaar van online gokken is vooral de neiging om verloren inzetten zo snel mogelijk weer terug te willen verdienen, beaamt Mulder. “Wij zien zeker dat er een toename is gekomen in het aantal gokkers, en dan vooral jonge gokkers.” Als voorzitter van de AGOG merkt Hofman hetzelfde. “Ik begeleid ook een aantal individueel. Ze zijn allemaal een beetje een soort van in de reclames getrapt. Die beloven natuurlijk gouden bergen. Alleen die zijn er niet.”

Hofman heeft inmiddels zijn verslaving overwonnen en is nu eigenaar bij Pas op Gamen en Gokken (PoGG) en voorzitter bij Anonieme Gokkers Omgeving Gokkers (AGOG). Daarnaast heeft Hofman zijn eigen bedrijfje waarmee hij voorlichtingen geeft op scholen over gokken en verslavingen en casinopersoneel traint in het herkennen van symptomen van (bijna-)gokverslaafden. Hij benadrukt dat het iedereen kan overkomen. “Ik was er echt van overtuigd dat ik er goed in was. Want ik ben ook echt niet op mijn achterhoofd gevallen, ik zat gewoon op het gymnasium.”

Mulder erkent dat het “online landschap” voor het gokken is vergroot. Hij hekelt het gebrek aan controle dat er is bij gokwebsites. “Daardoor is het heel verleidelijk en zou het eventueel problematiek of een verslavingsscenario in de hand kunnen werken.” Hofman ziet ook de gevaren van het gebrek aan controle. Hij denkt dat online gokken nog gevaarlijker is dan het gokken in een ‘traditionele’ casino. “Die pop-ups die je krijgt op je telefoon, die klik je gewoon weg. In een casino ontstaat er in ieder geval nog wat menselijk contact.”

Hofman zag in zijn studententijd in Groningen zijn geld als sneeuw voor de zon verdwijnen. “Ik had toen nog een uitwonende beurs, een studiebeurs en een goede ouderlijke bijdrage, dus ik had niks te klagen financieel. Alleen, álles ging erdoor. Ik zorgde er zelfs met een vals paspoort voor dat ik nog een keer studiefinanciering kreeg.” Om dat vervolgens weer te vergokken, uiteraard.

Ook Melle Gebben (26) zag dat het eenvoudig was om als minderjarige te beginnen met online gokken. Hij was 15 jaar oud toen hij bij TOTO begon met het online wedden op voetbalwedstrijden. Een account maakte hij aan door zijn vaders gegevens in te vullen. Gebben zet nog steeds gemiddeld vijf keer per week in op één of meer voetbalwedstrijden. “Vroeger was het erger. Toen zette ik echt wel elke dag in.” Gebben kan goed begrijpen dat jongeren gevoelig zijn voor de gokreclames, maar geeft aan dat hij er zelf wel goed mee om kan gaan. De gokreclames worden op geniepige plekken getoond, vindt Gebben. “Ik denk dat sommige jongeren er best wel gevoelig voor zijn als je in de reclameblokken vóór een voetbalwedstrijd die reclames laat zien.”

Eenmaal de kick van het winnen ervaren te hebben, maakt het ongelofelijk lastig om te stoppen met gokken, legt Mulder uit. “Helemaal voor de mensen die niet sterk in hun schoenen staan, financieel krap zitten, en die confettiregen van blije mensen en vakantie zien”, voegt Hofman daaraan toe. Gebben ziet in dat het online wedden op voetbalwedstrijden een verslavende werking kan hebben. “Ik kijk eigenlijk alleen naar voetbalwedstrijden als ik er een wedje op heb gezet.”

Hofman ziet de oplossing van het gokprobleem onder jongeren liggen in het idee van voorlichting. “Stuur mensen naar scholen, zoals je dat ook doet met drank en met sigaretten.” Hij wil jongeren vooral meegeven dat gokken alleen maar verliezers kent. “Laten er nou in heel Nederland misschien drie of vier mensen zijn die een positieve gokbalans hebben. Maar die weten vooral wanneer ze niét moeten gokken.”