Fabrikanten kiezen voor kleinere verpakkingen terwijl de prijzen hetzelfde blijven. Dit is minder zichtbaar voor consumenten dan het verhogen van de prijzen.

Door Daantje Samwel

Alles wordt duurder merkt Minke van Kuijen, ook bekend van haar blog Gierige Gerda, waar zij schrijft over leven van een zo klein mogelijk budget. “Ik reken altijd alles om naar liters, kilo’s of stuks. Dan hou je daar een beter beeld op en zie je van: hey, hoe kan het dat mijn wasmiddel eerst vijftien cent per wasbeurt was en nu ineens zestien cent? Terwijl de prijs eigenlijk hetzelfde is gebleven.”

Sinds de oorlog in Oekraïne is de inflatie tot zo’n twaalf procent toegenomen meldde het CBS in april. Het hoogste percentage in decennia. Prijzen worden dus hoger. Zo is de benzineprijs enorm gestegen, worden de dagelijkse boodschappen duurder en gaan ook de energiekosten omhoog. Maar hogere kosten voor de dagelijkse boodschappen zijn niet het enige gevolg van de inflatie. Bij hogere prijzen komen soms ook kleinere verpakkingen bij fabrikanten om de hoek kijken.

Krimpflatie is het verkleinen van porties, maar wel dezelfde prijs behouden. Dit doen fabrikanten om de inflatie minder zichtbaar te maken voor de consument. Zij hebben minder snel door dat een product duurder wordt. Kortom, je ziet de prijsstijgingen terug in de inhoud en niet in de prijs. Zie deze TikTok voor enkele voorbeelden:

Volgens Dirk Bezemer, hoogleraar Economie van de Internationale Financiële Ontwikkeling, is een gevolg van deze verscholen inflatie dat er bijvoorbeeld protesten tegen inflatie kunnen komen. “Als krimpflatie in de media veel negatief besproken wordt, zullen bedrijven er voorzichtiger mee worden en andere manieren zoeken om prijzen door te berekenen.”

Vooralsnog is dit niet het geval. Consumenten hebben de kleinere porties namelijk vaker niet dan wel door. Zo zegt van Kuijen: “Het ding met krimpflatie is dat de fabrikant het doet zodat het niet opvalt, dat mensen het niet merken. Doordat ik er zo bovenop zit, merk ik het wel.”

De consument die zich niet in prijzen verdiept, heeft het vaak niet eens door wanneer er minder in een product zit. Dit blijkt ook uit een rondgang langs verschillende supermarkten in Groningen. Zo geeft de supermarktmanager van Coop Aweg aan geen ontevredenheid te merken bij de klanten over de verkleinde verpakkingen. Wel merkt de manager dat de prijzen omhooggaan en dat sommige producten niet leverbaar zijn door een tekort aan grondstoffen. “Daar zijn klanten wel ontevreden over.”

Ook bij Albert Heijn Meins in Beijum krijgt de productmanager voor alsnog geen klachten hierover, maar wel over de hoge prijzen. “Voor de meeste mensen is de supermarkt een uitje. Dan is het een uitlaatklep om even te klagen bij de vaste werknemers over de duurdere prijzen, maar niet over krimpflatie.”

Aan de andere kant staan de bedrijven zelf, die de kleinere porties doorvoeren. Voor bedrijven is dit namelijk een goede oplossing om de prijzen niet te hoeven verhogen. Bezemer: “Het is een manier om bij hogere kosten toch winst te blijven maken, of verliezen te beperken.” Van Kuijen begrijpt de beweegredenen van de fabrikanten, maar is het er niet mee eens: “Ik snap het heel goed vanuit de fabrikant, maar het is eigenlijk ook wel een naaistreek.”

De Consumentenbond is actief bezig met het testen van de verkleinde porties voor dezelfde prijs, laat een woordvoerder weten. Zo hebben zij in 2021 onderzoek gedaan naar verpakkingswijzigingen. Hier kwam uit dat er inderdaad artikelen zijn waarbij de hoeveelheid minder is geworden maar de prijs gelijk is gebleven of gestegen.

“Het is een stiekeme methode van fabrikanten om consumenten om de tuin te leiden.”, volgens de woordvoerder van de Consumentenbond. Als er aan de fabrikanten gevraagd wordt wat de reden van de kleinere verpakking is, volgen er argumenten als: “De formule is veranderd of het verpakkingsmateriaal is veranderd.” De woordvoerder: “Ze hebben daar wat smoesjes voor.”

Ook van Kuijen heeft deze smoesjes door. Daarom houdt ze bij wat de kiloprijzen zijn van de producten die ze koopt. Ook kijkt ze waar de producten het goedkoopst zijn. Voor haar heeft de verkleinde verpakkingen niet echt effect, maar voor prijsbewuste mensen is de inflatie, maar ook de krimpflatie erg vervelend. “Voor deze mensen is het een hard gelach.”

Gea Kramer, beter bekend als de Kortings-Groningin, merkt niets van het fenomeen. Ze is net als van Kuijen vooral bezig met het bekijken van kiloprijzen. In een Excelbestand houdt ze per product dat ze koopt bij wat de kiloprijs is en wanneer dat product een kortingsactie heeft. Zo ziet ze wanneer een product van prijs verandert. “Krimpflatie, het is een leuk woord, maar het enige waar je iets aan hebt is prijsbewustzijn op kiloprijzen.”